Trebinje, gradić smešten na jugoistoku Republike Srpske, očarava svojom bogatom istorijom, spektakularnim prirodnim lepotama i kulturnim nasleđem koje privlači posetioce iz različitih krajeva sveta. Ova destinacija, smeštena na obalama reke Trebišnjice i okružena planinskim vrhovima, nudi raznovrsne atrakcije koje će zadovoljiti različite ukuse putnika.
U ovom članku, istražićemo šta posetiti u Trebinju. Od istorijskih lokaliteta i kulturnih spomenika do predivnih prirodnih pejzaža i autentičnih gastronomskih iskustava, Trebinje ima mnogo toga da ponudi. Bez obzira da li ste ljubitelj istorije, prirode, ili jednostavno tražite opuštajuće mesto za beg od svakodnevnog stresa, ova regija ima nešto za svakog posetioca.
U nastavku ćemo istražiti neke od najznačajnijih atrakcija i aktivnosti koje možete da uživate u Trebinju, pružajući vam uvid u raznolikost ove šarmantne destinacije.
Hercegovačka Gračanica
Hercegovačka Gračanica, dragulj Trebinja, pripada Eparhiji zahumsko-hercegovačkoj i primorskoj Srpske pravoslavne crkve. Ova sveta građevina predstavlja odanu kopiju čuvene crkve manastira Gračanica sa Kosova i Metohije, čija istorija seže unazad vekovima i čvrsto je ukorenjena u srpsku duhovnost i kulturu.
Priča o izgradnji Hercegovačke Gračanice započela je 2000. godine, na brdu Crkvina koje nadgleda grad Trebinje. Ovaj projekat rođen je iz želje da se ostvari testament slavnog srpskog pesnika, Jovana Dučića, koji je poreklom iz Trebinja. Njegovi posmrtni ostaci su preneti iz Sjedinjenih Američkih Država i sahranjeni u kripti ove prelepe crkve.
Ova crkva danas stoji kao treća replika originalne Gračanice sa Kosova, pružajući posetiocima priliku da osete duh ovog svetilišta i da istraže bogatu kulturnu baštinu Hercegovine. Njena izvanredna arhitektura, duboko ukorenjena u tradiciji i veri, čini je neizostavnom tačkom za sve koji tragaju za duhovnom inspiracijom i kulturnim obogaćenjem.
Hercegovačka Gračanica nalazi se na prelepom brdu Crkvina, koje se uzdiže iznad grada Trebinja. Ova izuzetna lokacija pruža posetiocima jedinstveni pogled na grad i reku Trebišnjicu. Brdo Crkvina bilo je odabrano s posebnom pažnjom kako bi se osigurao impresivan panoramski vidik, što ovu destinaciju čini neodoljivom za sve ljubitelje prirode i arhitekture. Posetom Hercegovačkoj Gračanici, osim duhovnog iskustva, možete uživati i u prirodnom okruženju koje oduzima dah.
Arslanagić Most
Arslanagić Most, poznat i kao Perovića Most, sagrađen je 1574. godine, a sama građevina se smatra jednom od glavnih znamenitosti ovog prelepom hercegovačkog gradića.
Most je izgrađen od kamena, a njegove karakteristične lukove krasi jednostavna dekoracija. Njegova izuzetno čvrsta konstrukcija omogućila je prelazak preko reke Trebišnjice vekovima. Širok je 8 metara i dugačak 26 metara, što ga čini impozantnim građevinskim dostignućem za to vreme.
Tokom vremena postao je simbol Trebinja i Hercegovine, te je stekao poseban značaj u srcima lokalnog stanovništva. Ovaj most je svedok mnogih istorijskih događaja i promena koje su se dešavale u ovom regionu. Danas se koristi isključivo za pešake i turiste, stvarajući idiličnu atmosferu na obali reke.
Posetioci se često okupljaju na Arslanagić Mostu kako bi uživali u predivnom pogledu na reku Trebišnjicu i okolni pejzaž. Most je takođe omiljena destinacija za fotografe i umetnike, koji pokušavaju uhvatiti njegovu jednostavnu lepotu i duh prošlih vremena. Turisti mogu takođe saznati više o istoriji i značaju mosta u lokalnom muzeju.
Grad Sunca – Aqua i Dino Park
Ovaj kompleks, poznat po Aqua i Dino Park-u, pruža posetiocima raznoliku paletu iskustava, bilo da su u potrazi za avanturom, relaksacijom ili saznanjem o drevnim stvorenjima koja su šetala našom planetom.
Jedan od najpoznatijih delova ovog kompleksa je Aqua Park, idealno mesto za sve one željne osveženja i adrenalinskog uživanja. Sa mnogobrojnim bazenima, vodenim toboganima, i vodenim atrakcijama, Aqua Park pruža nezaboravne trenutke celoj porodici.
Za ljubitelje adrenalina, tu su brzi tobogani, vrtoglavice i spiralni tobogani koji će vas sigurno izazvati. Ako ste više za opuštanje, mogli biste se opustiti u mirnim bazenima sa pogledom na prelepo okruženje.
Ako ste jedan od onih koji su uvek bili fascinirani dinosaurusima, Dino Park je pravo čudo. Ovde ćete se naći okruženi replikama ovih drevnih stvorenja, uz priliku da naučite mnogo o njihovim oblicima i životima. Park nudi interaktivne izložbe i obrazovne panele koji oživljavaju dino ere.
Istražite staze kroz šumu koja će vas voditi kroz različite periode istorije Zemlje, upoznajući vas sa dinosaurusima različitih veličina i oblika. Ne samo da ćete se diviti njihovoj impresivnoj veličini i detaljima, već ćete imati priliku da ih vidite u pokretu i čujete njihove prave zvuke.
Grad Sunca takođe nudi bogatu paletu gastronomskih iskustava. Restorani i kafići unutar kompleksa zadovoljavaće vaše ukuse, bez obzira da li želite da probate lokalne specijalitete ili internacionalnu kuhinju. Osim toga, prodavnice su tu da vas opskrbe suvenirima i uspomenama na vašu posetu.
Vinski podrumi
Ovaj region je domaćin bogatog nasleđa vinogradarstva koje seže unazad vekovima, a posebno je poznat po uzgoju autohtonih sorti vinove loze poput Žilavke i Vranca. Vina iz Trebinja i okoline posebno se izdvajaju po svojoj jedinstvenoj karakteristici i ukusu, privlačeći ljubitelje vina iz čitavog sveta. Dekustacija vina u Trebinju je jedna od obaveznih stvari koju morate obaviti kako bi ste kompletirali svoju posetu Trebinju.
Vinarija Vukoje se smatra jednom od najprestižnijih vinarija u Trebinju i širem regionu Hercegovine. Ova vinarija, koja ima bogatu tradiciju dugu više od tri decenije, smeštena je u prelepom ambijentu, okružena brdima i rekom Trebišnjicom. Vinograd Vinarije Vukoje prostire se na pitomim padinama Hercegovine i gaji različite sorte vinove loze, uključujući autohtone hercegovačke sorte poput Žilavke i Vranca. Ova vinarija ponosno čuva hercegovačku vinsku baštinu i svojim posetiocima nudi nezaboravno iskustvo degustacije vrhunskih vina.
Pored pomenute vinarije, predlažemo i:
Bazen Bregovi
Bazen Bregovi, smešten na obali reke Trebišnjice, predstavlja pravo srce grada Trebinja i dugogodišnju omiljenu destinaciju za osveženje kod lokalnih stanovnika i posetilaca. Ovaj bazen, smešten u samom centru grada, pruža prirodni hlad tokom toplih letnjih dana i bogat sadržaj za sve uzraste.
Bazen Bregovi je jedinstveno mesto gde se prirodna lepota i urbani komfor spajaju. Reka Trebišnjica, koja teče tik uz bazen, nudi prirodnu osvežavajuću vodu za plivanje i opuštanje. Ovo je savršeno mesto za beg od vreline i gradskog života.
Ovo mesto nudi različite mogućnosti za zabavu i rekreaciju. Tu su sportska igrališta za ljubitelje odbojke, košarke i drugih sportova. Takođe, tu je i letnji bar gde možete uživati u osvežavajućim napicima i lokalnim specijalitetima. Bazen u kojem voda miriše na reku, a ne na hlor sigurno ne može biti loš izbor…
Manastir Tvrdoš
Manastir Tvrdoš, smešten nadomak grada Trebinja (5km zapadno od Trebinja na reci Trebišnjici) predstavlja dragulj duhovnog nasleđa ovih krajeva. Ovaj manastir je služio kao sedište Zahumsko-hercegovačke i primorske eparhije Srpske pravoslavne crkve, označavajući svojim prisustvom vekovnu vezu između vere i kulture.
Podignut je na temeljima drevne crkvice, posvećenoj Uspenju Presvete Bogorodice, koja svoje korene vuče iz 4. veka nove ere. Temelji ove drevne crkvice su i dalje vidljivi u manastirskom kompleksu, gde su delovi poda izrađeni od stakla, omogućavajući posetiocima da vide korene ove prastare građevine.
Sam manastir Tvrdoš datira iz perioda oko 1509. godine. Tokom drugog dela 16. i tokom 17. veka, manastir je služio kao sedište hercegovačkih mitropolita, te je stoga zaslužan za osnivanje Trebinjske eparhije.
Tokom 1694. godine, u oči sukoba s Osmanskim carstvom, manastir Tvrdoš bio je uništen od strane Mlečana. Već u ranim godinama 18. veka započeti su brojni pokušaji obnove, međutim za današnji izgled manastira najviše su zaslužne rekonstrukcije iz 1928., 1955. i posleratnog perioda (1992-1995). Tvrdoš je bio sedište zahumsko-hercegovačke eparhije od 1992. godine, dok je ta “titula” od 2011. pripala Mostaru.
Ovaj manastir svakako predstavlja autentičnog čuvara hercegovačke istorije i vere. Njegova duga istorija, arhitektura i duhovna značajnost čine ga neizostavnom destinacijom za sve one koji žele dublje razumeti dušu Hercegovine.
Anđelkina Kapija
Anđelkina Kapija, smeštena u starom delu grada Trebinja, predstavlja jednu od novonastalih turističkih destinacija ovog drevnog hercegovačkog grada. Ova kamenita ograda, koja datira iz prošlog veka, postala je popularna zahvaljujući popularnoj televizijskoj seriji i filmu “Ranjeni orao,” koji je praktično stvorio brend od ove znamenitosti.
Anđelkina Kapija se nalazi u ulici Stari grad, koja je centralna tačka Trebinja. Ona je otvorena za posetioce tokom cele godine, 24 sata dnevno.
Iako je Anđelkina Kapija prvobitno bila stari deo grada i kamenita ograda, ona je postala poznata širom regije i šire zahvaljujući popularnoj seriji “Ranjeni orao” i istoimenom filmu koji su snimljeni 2008. i 2009. godine. U seriji se kapija često prikazuje kao ulaz u kuću u kojoj glumica Sloboda Mićalović živi, ali u stvarnosti to nije ta lokacija, već je reč o potpuno drugoj kući u centru Beograda.
Unatoč ovoj činjenici, Anđelkina Kapija je postala prava turistička atrakcija. Posetioci koji dolaze da je vide često izražavaju razočaranje što ne mogu da je prođu i uđu u dvorište koje su videli u seriji “Ranjeni orao.” Trebinjani su se pobrinuli da kapija ostane dostupna posetiocima, pa su na staru ogradu postavili prozore, postavili klupe, posadili cveće i postavili turističku informativnu tablu. Ovaj projekat rekonstrukcije podržala je Turistička organizacija grada Trebinja.
Anđelkina Kapija danas privlači na hiljade turista svake godine, koji dolaze da je vide i osete duh popularne serije i filma, kao i da uživaju u lepoti ovog starog grada na Trebišnjici.
Muzej Hercegovine
Muzej Hercegovine u Trebinju, osnovan 1955. godine, predstavlja značajnu kulturnu instituciju koja s ponosom čuva i promoviše obimno arheološko, umetničko, istorijsko i etnološko bogatstvo Istočne Hercegovine.
Njegov arheološki odeljak poseduje impozantne kolekcije koje obuhvataju različite istorijske periode, uključujući praistoriju, antičko doba i srednji vek. Unutar muzejskih prostora su izloženi dragoceni eksponati kao što su keramičke posude, prefinjeni nakit i brončane kacige. Ovi predmeti su rezultat sistematskih arheoloških iskopavanja koja su sprovedena na lokalitetima kao što su crkva Svetog Petra i Pavla u Zavali, Ljubomirsko polje, manastir Dobrićevo itd…
Muzej istorije umetnosti prikazuje razvoj umetničkih dela na ovim prostorima kroz vekove. Izložba obuhvata slike, skulpture i primere primenjene umetnosti koja oslikavaju različite periode i uticaje. Posetioci mogu uživati u remek-delima lokalnih umetnika i razumeti evoluciju umetnosti u Hercegovini.
Etnološko odeljenje Muzeja Hercegovine donosi dubok uvid u život i tradiciju lokalnih zajednica. Ovde se izlažu tradicionalna nošnja, alatke, i kućni predmeti koji svedoče o svakodnevnom životu Hercegovaca. Posetioci će se diviti raznolikosti i bogatstvu ovog kulturnog nasleđa.
Odeljenje istorije pruža dublje razumevanje istorijskih događaja i ličnosti Hercegovine. Izložba obuhvata dokumente, fotografije i artefakte vezane za ključne momente u regionu, uključujući Prvi svetski rat, Drugi svetski rat i period bivše Jugoslavije. Pored svega nabrojanog, muzej poseduje i Prirodnjačko odeljenje, tako da možemo u konačnici reći da muzeju sadržaja ne manjka.
Muzej Hercegovine ne samo da čuva neprocenjivo nasleđe ovog kraja, već i služi kao centar obrazovanja i kulturne promocije. Sa svojom bogatom istorijom i kontinuiranim radom, muzej ostaje ključno mesto za istraživanje, očuvanje i prezentaciju kulturne baštine Hercegovine. Posetom muzeju, posetioci imaju priliku da prodru u duboku prošlost regije i da se upuste u bogatstvo njene kulture i tradicije.
Trg Slobode
Trg Slobode ili kako ga lokalni stanovnici još nazivaju, Gradski trg, predstavlja centralnu tačku u Trebinju koju svakako vredi posetiti. Prva stvar koju ćete verovatno primetiti na trgu jeste spomenik koji je podignut kako bi se odala počast postradalim dušama – 77 muškaraca i dvema ženama – koje su u strašnom periodu Prvog svetskog rata izgubili svoje živote, obešeni na ovom mestu. To je bilo 5. avgusta 1938. godine, povodom proslave 20-godišnjice oslobođenja Trebinja.
Ovaj spomenik je pravo umetničko čudo. Na njemu dominira prelepi anđeo u stilu nemanjićkog nasleđa, koji je napravljen prema projekciji velikog pesnika Jovana Dučića. Anđeo stoji uzvišeno, s isukanim mačem, simbolizujući čuvara mira i slobode ovog grada. Pod njegovim nogama je zmija, koja simbolizuje zlo i stradanje, a ovde je poražena, što jasno predočava Dučićevu viziju pobeđivanja dobra nad zlom.
Pored toga, u okolini trga predlažemo da posetite:
- Zelena pijaca – Na samom trgu se nalazi zelena pijaca, na kojoj možete pazariti nešto od lokalnih namirnica poput: voća, povrća, sireva(škripavac i tradicionalni hercegovački sir iz mešine ili mijeha)…
- Spomenik Petru II Petroviću Njegošu – Jovan Dučić je pored svojih brojnih, možemo slobodno reći zadužbina, odgovoran i za ovaj spomenik koji je prvi spomenik posvećen slavnom vladaru Crne Gore. Otkriven je 29. maja 1934. godine.
- Spomenik i Park Jovanu Dučiću – Ovaj spomenik posvećen je slavnom piscu Jovana Dučiću 1997. godine. Nalazi se u blizini glavnog ulaza u Gradski park (ili Dučićev).
Hram Svetog Preobraženja Gospodnjeg
Hram Svetog Preobraženja Gospodnjeg je impozantna crkvena građevina smeštena u srcu Trebinja, u parku Jovana Dučića. Gradnja hrama trajala je 20 godina, tačnije od 1888. ,kada su prvi radovi počeli, pa do 1908. godine. Pored hrama, izgrađena je i zgrada u kome se danas nalazi eparhijski dom.
Ovaj hram ima bogatu istoriju, a poseban trenutak bio je prolazak litije sa moštima Svetog Vasilija Ostroškog 1996. godine, čija se mitra čuva u hramu. U dvorištu se nalazi spomenik patrijarhu srpskom g. Pavlu.
Unutar eparhijskog doma, posetioci mogu pristupiti biblioteci, čitaonici, ikonopisačkoj radionici. U sklopu hrama takodje postoji i narodna kuhinja i dva hora.
Radno vreme hrama je od 07:00 do 21:00 tokom radnih dana i vikendom.
Osman Pašina Džamija
Džamija Osman-paše Resulbegovića je dragulj Trebinja i nalazi se u Starom Gradu, nedaleko od glavne zapadne kapije. Ova predivna džamija, izgrađena 1726. godine, svedoči o bogatoj kulturnoj i istorijskoj baštini regiona.
Ona se ističe svojom lepotom i impozantnim oktogonalnim minaretom visokim 16 metara, koji je bio jedan od najlepših u Hercegovini. Tokom gradnje, prisutni su elementi mediteranske arhitekture, čineći je posebnom. Pored džamije, Osman-paša je izgradio i mekteb (školu) i medresu (versku školu), koje su bile prve obrazovne institucije u Trebinju.
Džamija je bila u ostećena tokom rata u Bosni, ali je 10. jula 2005. godine obnovljena i ponovo otvorena.
Sultan Ahmedova ili Careva Džamija
Careva džamija, takođe poznata kao Džamija Sultan-Ahmedova, predstavlja značajan deo istorijskog nasleđa Trebinja. Njen osnivač je takođe Osman-paša Resulbegović koji ju je podigao u ime sultana Ahmeda III. Ona je takođe smeštena na desnoj obali Trebišnjice.
Prema dubrovačkim spisima i datumu koji je uklesan na šerefi munare, džamija je izgrađena 1719. godine. Smatra se da su izgradnjom ove džamije Osmanlije htele da nadomeste rušenje džamije u Policama kako bi lokalni muslimani mogli da vrše svoje verske obrede.
Katedrala Blažene Device Marije
Katedrala Blažene Device Marije u Trebinju, monumentalna arhitektonska lepotica, nosilac je bogate istorije koja seže duboko u prošlost. Ona se nalazi u centru grada na maloj udaljenosti od pravoslavne crkve i muslimanske džamije.
Izgradnja same katedrale započela je 1880. godine, neposredno nakon aneksije Bosne od strane austrougarske vojske, a završena je četiri godine kasnije, 1884. godine. Godine 1984, prethodna župna crkva uzdiže se na rang katedrale povodom hiljadugodišnjice Trebinjske biskupije i stotinu godina postojanja crkve.
Ovaj čin je označavao duboku vezu između crkve i zajednice, kao i njihovu zajedničku istoriju. Nacionalni značaj katedrale je potvrđen 2006. godine kada je proglašena nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine.
Stari Grad
Stari Grad Trebinje, takođe poznat kao “Kastel,” predstavlja posebno mesto u istoriji i kulturi grada. Nastao je usled važnih događaja tokom sukoba između Osmanskog carstva i Mletačke Republike tokom 17. veka. Ovaj grad je smešten na desnoj obali reke Trebišnjice na mestu gde je ona najdublja (Ban Vira).
Značajnu ulogu u razvoju Starog Grada imao je Osman-paša Resulbegović. Početkom 18. veka, tačnije 1714. godine je započeta izgradnja tvrđave. Tokom njegove vlasti, izgrađene su džamije “Sultan-Ahmedova” i “Osman-pašina,” kao i “sahat-kula,” koja i danas dominira gradskim horizontom.
Ovaj istorijski biser ne samo da čuva sećanja na prošla vremena, već nudi posetiocima priliku da istraže njegove zidine, kule i legende.
Šetnja uz reku Trebišnjicu
Za kompletiranje vašeg obilaska Trebinju, preporučujemo vam da se opustite uz šetnju kraj reke Trebišnjice i da uživate u lokalnom prizoru, pejzažu i mediteranskim mirisima i ambijentu…
Ukoliko već nameravate da posetite Hercegovinu, preporučujemo da vam da razmislite o oblisku i Mostara.