Beograd, kao veliki i dinamičan grad, može biti iscrpljujući za svoje stanovnike. Ako tražite kratak beg od gradske vreve, okolna izletišta su idealna destinacija za opuštanje i obnovu energije. Ovaj članak istražuje zanimljive tačke u blizini glavnog grada Srbije koje omogućavaju uvid u raznolikost istorijskih spomenika, prirodnih lepota i savremenih kulturnih centara regiona.
Bez obzira da li se istražuje srednjovekovna tvrđava, šetaju stazama nacionalnih parkova ili posmatraju umetnička dela lokalnih galerija, ova područja nude nezaboravna iskustva za sve posetioce željne istraživanja i uživanja u autentičnom duhu Srbije. U nastavku ćemo prikazati 25 predloga za jednodnevni izlet blizu Beograda.
Bojčinska šuma
Bojčinska šuma, zaštićena močvarna šuma u opštini Surčin, nalazi se između naselja Progar, Boljevaca i Ašanje, u rejonu Obedske bare. Ova ekološki značajna šuma, udaljena 30 km od centra Beograda, prostire se između reke Save i kanala Jarčine. Zaštićena je kao prirodni spomenik od 1965. godine i prepoznata kao kulturno dobro.
Bojčinska šuma se ističe raznovrsnom florom i faunom, sa 185 biljnih vrsta, od kojih su 15 zaštićene. Među drvenastim vrstama dominira hrast lužnjak, dok faunu čini 108 vrsta ptica, mnoge vrste vodozemaca, gmizavaca i divljih životinja. Šuma je popularna destinacija za rekreativce, nudeći staze za šetnju i vožnju biciklom, kao i piknik prostore.
Letnja pozornica u Bojčinskoj šumi, izgrađena 2010. godine, domaćin je Bojčinskog kulturnog leta, festivala umetnosti koji traje od maja do septembra, sa raznovrsnim programima uključujući muziku, pozorište i ples. Konjički klub “Bojčin” nudi jahanje i programe za decu i odrasle. U blizini se nalazi etno restoran “Bojčinska koleba” koji nudi tradicionalna sremačka jela.
Do Bojčinske šume se može stići automobilom preko autoputa E70 ili javnim prevozom, autobusom 605. Tokom leta, do šume se može doći i brodićem iz Bloka 45.
U okolini se mogu posetiti manastir Fenek iz XV veka, salaš Stremen sa gastronomskom ponudom i školom jahanja, te Tarzan plaža na Progarskoj adi, poznata po rekreativnim aktivnostima i restoranima.
Deliblatska peščara
Deliblatska peščara, poznata i kao “Mala Sahara”, prostire se na površini od 350 km² u Južnom Banatu, između Dunava i Karpatâ, sa 62% teritorije u opštini Kovin. Nastala tokom ledenog doba, vetar košava je oblikovao njen karakterističan reljef sa dinama visine između 70 i 200 metara. Ovo područje ima umereno kontinentalnu klimu i jedinstvenu vegetaciju, što je izdvojilo u posebnu biogeografsku oblast Deliblatikum.
Peščara je dom za više od 900 biljnih vrsta, uključujući banatski božur, pančićev pelen i jedini samonikli četinar Panonske nizije – kleku. Sa svojim bogatim biodiverzitetom, Deliblatska peščara je jedno od najvažnijih područja za očuvanje prirode u Srbiji i Evropi. Njena fauna uključuje retke vrste poput banatskog sokola, orla krstaša i mnoge druge.
U sklopu zaštićenog prirodnog dobra nalazi se i deo reke Dunav, što čini peščaru značajnim staništem za ptice. Od 1989. godine, Deliblatska peščara je međunarodno priznato stanište ptica (IBA), sa mnogim retkim vrstama koje se gnezde u ovom području.
Jedno od glavnih izletišta je školsko-rekreativni centar “Čardak”, koji nudi brojne aktivnosti kao što su pešačenje, biciklizam, posmatranje ptica i foto safari. Centar ima renovirane paviljone, restorane, sportske terene i staze sa informativnim tablama.
Vazduh u peščari, posebno u borovim šumama, ima korisna fizičko-hemijska svojstva, preporučen je za decu, rekonvalescente, astmatičare i sportiste. Edukativni centar “Čardak”, otvoren 2010. godine, fokusira se na podizanje ekološke svesti i očuvanje biodiverziteta kroz organizovanu edukaciju i prezentacije.
Deliblatska peščara nudi izuzetne mogućnosti za rekreaciju i edukaciju, predstavljajući važan centar za očuvanje prirode i podizanje ekološke svesti.
Udaljenost od Beograda: 98 km, potrebno oko 1 sata i 30 minuta do 2 sata vožnje.
Vršac
Vršac, smešten na istoku Srbije na obroncima Vršačkih planina, privlači ljubitelje prirode, istorije i vina. Grad je poznat po svojoj prelepoj arhitekturi i kulturno-istorijskim znamenitostima, među kojima se ističe Vršačka kula, jedna od najstarijih i najbolje očuvanih tvrđava u Srbiji.
Pored Vršačke kule, grad nudi i druge značajne spomenike kao što su Saborni hram Svete Trojice, barokna palata grofa Kastoa i Franjevački samostan iz 18. veka. Vršac je poznat i po svojim vinogradima koji proizvode vrhunska vina, privlačeći enologe i ljubitelje vina.
Prirodni lepotama Vršca doprinose Vršačke planine koje nude mogućnosti za pešačenje, planinarenje i biciklizam. U blizini se nalazi i Deliblatska peščara, jedna od najvećih evropskih peščara, poznata po jedinstvenim pejzažima.
Tokom cele godine u Vršcu se održavaju brojni kulturni događaji, među kojima se izdvajaju Vršački karneval i tradicionalni festival grožđa u septembru. Ovi događaji dodatno obogaćuju ponudu i privlače brojne posetioce. Vršac se nalazi u blizini prethodno spomenute Deliblatske peščare.
Izletište Zabran
Izletište Zabran je jedno od najlepših izletišta u Obrenovcu, smešteno na obali reke Save i u blizini Kolubare. Dobilo je ime po šumi koja se tu nalazi, pretežno listopadnoj, sa brestom, hrastom,, jasenom, topolom i belom vrbom. Šuma je lepo uređena za šetnju i opuštanje, sa modernom trim stazom dugom oko 1500 metara, napravljenom od šljunka i tucane cigle, sa stanice za vežbe duž staze.
Na nekoliko mesta u šumi organizovani su piknik prostori sa natkrivenim klupama i stolovima, gde je dozvoljeno roštiljanje i paljenje vatre. Asfaltiran put vodi kroz izletište do proplanka sa pogledom na reku Savu, idealnog za ljubitelje prirode. Plaža uz reku je opremljena tuševima i pontonima, a celokupni kompleks nudi klupe za odmor, šetališta i igrališta za decu. Pecanje na reci je takođe dozvoljeno.
Izletište Zabran nudi mnoge aktivnosti, uključujući šetnju, vožnju biciklom, trčanje i kupanje. Popularni su i ugostiteljski objekti, kao što su Etno kuća Zabran i restoran Savska terasa, sa smeštajem u hotelima Svetionik i Royal. Tu su i tereni za šah, streličarstvo i paintball kod Acine krivine, prema nasipu.
Ovo mesto je važno za ekoturizam, sa događajima tokom cele godine kao što su svetski dan aktivizma mladih u aprilu, prvomajski uranak i biciklijada u maju, likovna kolonija Zabran u junu, frizbi open u avgustu, i Fišerov memorijal (takmičenje u pravljenju ribljih čorbi) u septembru.
Do Zabrana se lako dolazi Savskom magistralom iz pravca Beograda, biciklističkom stazom ili autobusom broj 860E. Izletište je popularno među lokalnim stanovništvom, naročito leti zbog kupališta, ali vredi ga posetiti bez obzira na udaljenost, zbog prirodnih lepota i mogućnosti za druženje.
U okolini se mogu posetiti i druga zanimljiva mesta kao što su Arboretum, Jozića koliba, Obrenovačka čaršija, crkva brvnara u Orašcu, stare mehane i varoške kuće.
Obedska bara
Obedska bara, smeštena u južnom Sremu uz reku Savu, predstavlja Specijalni rezervat prirode sa bogatim močvarno-šumskim ekosistemima. Ovo područje, sa svojim mrtvajama, barama, vlažnim livadama i stoletnim šumama hrasta lužnjaka, pruža utočište mnogim ugroženim vrstama i nudi izuzetnu biološku raznovrsnost.
Obedska bara je dom kolonijama ptica močvarica, raznovrsnim vrstama sisara, riba, vodozemaca, gmizavaca i insekata. Bara, oblikovana starim koritom reke Save, danas teče južnije, dok njeno korito, nalik potkovici, obuhvata sela Obrež i Kupinovo. Viši, kopneni deo, bogat starim hrastovim šumama, poznat je kao „Kupinske grede“.
Zbog svojih prirodnih vrednosti, Obedska bara je 1977. godine uvrštena na listu vlažnih područja Ramsarske konvencije, a 1989. godine je proglašena za međunarodno značajno stanište ptica (IBA).
SRP “Obedska bara” nudi bogate sadržaje za naučno-rekreativne aktivnosti. Info centar, smešten kod motela, predviđen je za prijem posetilaca, sa kapacitetom od oko 40 osoba. Edukativne staze, kao što su kružna staza dužine 7 km i staza uz obalu Obedske bare dužine 5 km, omogućavaju posetiocima da istraže barska staništa, posmatraju ptice močvarice i uživaju u starim šumskim sastojinama hrasta lužnjaka.
Kružna edukativna staza, sa tri nadstrešnice, stolovima i klupama, pruža priliku za detaljno posmatranje flore i faune. Druga staza, koja se proteže uz obalu bare, vodi kroz šumu starih hrastova i bele topole, nudeći pogled na bogat biljni i životinjski svet. Osmatračnice postavljene duž staza omogućavaju posmatranje ptica u njihovom prirodnom staništu.
U “Potkovici” bare nalaze se vodena ogledala i ostrvo ptica, izgrađeni kako bi se poboljšala ishrana ptica močvarica i njihovo zadržavanje u ovom području. Posetioci mogu uživati u vožnji čamcima, a od 2013. godine, u ponudi je i katamaran kapaciteta 12 osoba za razgledanje bare.
Pored prirodnih lepota, Obedska bara je bogata i kulturno-istorijskim spomenicima kao što su tvrđava Kupinik, Crkva Majke Angeline i Crkva Svetog Luke, koji dodatno obogaćuju turističku ponudu ovog područja.
Veliko Gradište i Srebrno jezero
Srebrno jezero, smešteno u Istočnoj Srbiji, jedno je od najomiljenijih izletišta u zemlji. Do jezera se dolazi Đerdapskom magistralom (M25.1), a zbog blizine Beogradu (115 km) i odlične pristupačnosti, privlači mnoge turiste. Nalazi se samo 3 km od Velikog Gradišta.
Jezero je zapravo rukavac Dunava, koji je 1971. godine pregrađen nasipom, kako bi se zaštitilo priobalje Ramskog rita od podzemnih voda. Površina mu je 4,5 km², širina 0,3 km, a dužina 14 km, svrstavajući ga u veštačka jezera.
U popodnevnim satima, sunce koje zalazi za Karpate stvara srebrni odsjaj na vodi, što jezeru daje ime. Zahvaljujući pumpama, nivo vode u jezeru je niži od Dunava, omogućavajući stalan dotok sveže, prirodno filtrirane vode kroz pesak, čineći je čistu i bistru.
Od samog početka, Srebrno jezero je postalo popularno izletište i ključna tačka turizma u ovom području. Hladovina bagremove šume i prijatna klima doprinose uživanju posetilaca. Šetalište duž obale povezuje jezero sa Velikim Gradištem i vodi do ušća reke Pek, gde se nalazi rimsko utvrđenje Pincum.
Ribolovci posebno cene jezero zbog bogatstva ribe, kao što su som, smuđ, šaran i amur. Zbog ulova najvećeg šarana težine oko 44 kg, jezero se našlo i u Ginisovoj knjizi rekorda.
Idealno je za sportove na vodi, a tu se nalaze Nacionalni veslački centar, košarkaški kamp Miloša Teodosića sa vrhunskim terenima, kao i tereni za tenis, odbojku na pesku i vaterpolo. Tu je i moderna sportska hala.
Turistička ponuda Srebrnog jezera uključuje brojne hotele, pansione i restorane sa ribljim i lokalnim specijalitetima, kafiće na obali, plaže, akva park, dva turistička broda, marinu i auto-kamp.
U blizini jezera, uzvodno Dunavom, nalazi se rimsko utvrđenje Lederata. Evropska biciklistička staza EuroVelo 6 prolazi ovim krajem prema Golubačkom gradu. Na putu do jezera, brdo Gorica pruža idealne uslove za paraglajding, dok vetroviti Dunav nudi nezaboravno iskustvo kajtsurfinga i jedrenja.
Ramska tvrđava
Na desnoj obali Dunava, samo 15 km od Srebrnog jezera, nalaze se impresivni ostaci Ramske tvrđave. Ovo utvrđenje je izgrađeno na mestu gde je nekada bio rimski vojni logor Lederata, što potvrđuje rimska tabla koja se nalazi ispod tvrđave. Na temeljima ovog antičkog logora, sultan Bajazit II je 1491. godine podigao Ihram, artiljerijsko utvrđenje osmišljeno da olakša osvajanje Panonije.
Ramska tvrđava je imala veliku i snažnu branič-kulu, kao i četiri manje kule koje su služile za odbranu. Unutar tvrđave su otkriveni ostaci pravoslavnog hrama, na čijim temeljima je kasnije izgrađena džamija. Ovi istorijski slojevi svedoče o bogatoj i turbulentnoj prošlosti ovog područja, gde su se susretale i preplitale različite kulture i religije.
Poseta Ramskoj tvrđavi nudi jedinstven uvid u bogatu istoriju regiona, pružajući posetiocima priliku da istraže ostatke srednjovekovnog utvrđenja i uživaju u prelepom pogledu na Dunav. Tvrđava je idealna destinacija za ljubitelje istorije i arheologije, kao i za one koji uživaju u prirodnim lepotama i panoramskim pogledima.
Ramska tvrđava, zajedno sa obližnjim Srebrnim jezerom, čini ovo područje privlačnim za turiste koji traže kombinaciju istorijskih znamenitosti i prirodnog okruženja.
Tarzan plaža
Smeštena u selu Progar, na nekih četrdesetak minuta od centra Beograda, Tarzan plaža predstavlja savršeno bekstvo od gradske vreve u vrelim letnjim danima. Do ovog skrivenog kutka možete stići gradskim autobusom – linija 605 vozi od Bloka 45 do Progara. Nakon vožnje, nastavite pešice od okretnice još oko 300 metara, prateći putokaz za plažu.
Ova plaža, zajedno sa restoranom “Pera Babuška”, privlači mnoge posetioce. Žika Babić, poznat kao Babuška, zaslužan je za betoniranje dela obale Save, čime je stvorio prostor za kupanje i uživanje u prirodi. Plaža ima pristan za čamce i prostran parking za one koji dolaze automobilom. Važno je napomenuti da plaža nije peščana, već izbetonirana sa drvenim pontonom.
Na Tarzan plaži je postavljena skakaonica na dva nivoa, koja omogućava posetiocima da skaču u vodu, bilo pojedinačno ili u grupi. Najuzbudljiviji deo plaže je svakako lijana, privezana za staru divlju vrbu, koja omogućava hrabrima da se zanjihaju i skoče u hladne vode Save.
Restoran “Pera Babuška” je idealno mesto za predah uz riblju čorbu, smešten u prijatnom ambijentu okruženom zelenilom. Pored restorana su uređeni tereni za odbojku, tuševi, mreže razapete između stabala, i igralište za decu, čime je osigurano da svi članovi porodice uživaju. Posetu Tarzan plaži možete upotpuniti obilaskom Obedske bare ili Bojčinske šume, što će vaš izlet učiniti još zanimljivijim.
Do plaže je najlakše doći autobusom linije 605 (Blok 45 – Progar). Kada stignete na poslednju stanicu, nastavite pešice 300 metara do putokaza za Tarzan plažu.
Etno selo Tiganjica
Etno selo Tiganjica, smešteno na periferiji Zrenjanina u selu Stajićevo, predstavlja spoj autentične banatske arhitekture i prirodne lepote. Izgrađeno 1994. godine, ovo selo je kreacija Ljubiše Ostojina, koji je želeo da stvori mesto koje će očuvati i promovisati banatsku kulturu.
Etno selo Tiganjica nalazi se na ulazu u rezervat prirode Stari Begej – Carska bara, u opštini Zrenjanin. Udaljeno je oko 60 km od Beograda, što ga čini lako dostupnim za jednodnevne izlete. Pristup selu je jednostavan, prateći oznake na putu,.
Ljubiša Ostojin je najpre otvorio restoran “Lovac” u selu Belo Blato, nedaleko od Carske bare. Inspirisan uspehom, 1993. godine zakupio je veći prostor pored glavnog puta i 1994. godine otvorio restoran “Trofej” u Stajićevu. Otvaranje restorana ubrzalo je razvoj etno sela, koje je postalo porodični projekat Ostojinovih sinova, Darka i Zorana.
Etno selo Tiganjica nudi raznovrsne sadržaje za posetioce svih uzrasta. Replika vetrenjače, smeštena na ulazu, predstavlja simbol sela i podseća na Bošnjakovu vetrenjaču iz Melenaca. Ljubišin etno-muzej, sagrađen od prirodnih materijala, čuva predmete banatske kulture prikupljane godinama. Muzej uključuje stare potkovice, zidne satove, registarske tablice i druge autentične predmete.
Restoran “Trofej” je srce etno sela, nudeći tradicionalne banatske specijalitete uz zvuke tamburaša. Enterijer restorana odražava duh banatskih kafana iz 19. i 20. veka, a zidovi su ukrašeni istorijskim fotografijama, uključujući poznatu sliku prestolonaslednika Franca Ferdinanda iz 1907. godine.
Etno selo Tiganjica takođe nudi raznovrsne rekreativne aktivnosti poput jahanja konja i vožnje kvadova, koje omogućavaju obilazak prelepih pejzaža Carske bare. Mali zoo vrt sa domaćim životinjama i dečiji kutak sa igralištem dodatno obogaćuju ponudu za najmlađe posetioce. Etno selo Tiganjica je lako dostupno sa svih strana. Nalazi se 60 km od Beograda, 70 km od Novog Sada i 356 km od Niša.
Jezero Trešnja
Jezero Trešnja, smešteno u naselju Mala Ivanča na granici opština Voždovac i Sopot, pravi je dragulj među beogradskim jezerima. Ovo veštačko jezero, okruženo gustim šumama, udaljeno je tridesetak kilometara od centra Beograda i lako je dostupno avalskim, odnosno starim kragujevačkim putem. Skretanje sa glavnog puta je dobro obeleženo, a do jezera se stiže jednosmernim putem kroz šumu, prolazeći pored ograđenog lovišta „Trešnja“.
Jezero Trešnja je dugačko 150 metara, sa prosečnom širinom od oko 30 metara. Prostrana i pristupačna obala nekada je bila potpuno ozidana betonom, ali su se vremenom zidovi na nekim mestima urušili i nisu popravljani. Jezero se nalazi u središtu šume koja je kombinacija listopadnog i četinarskog drveća, a u blizini su dva izvora. Prodavnica u okolini nema, a nažalost, zbog nedostatka kanti za otpatke, ambalaža često završava u prirodi.
Leto donosi posebnu čar ovom jezeru, kada postaje prava oaza za kupače. Lokalni klinci su na brani postavili dasku za skokove u vodu. Jezero je postalo poznato i po sceni iz filma „Maratonci trče počasni krug“ Slobodana Šijana, gde se glumica Seka Sabljić kupala potpuno bez odeće. Tokom snimanja, lokalitet je bio blokiran kako bi se sprečilo okupljanje radoznalih posmatrača.
Jezero Trešnja nije samo raj za kupače, već i za ribolovce. U jezeru se peca bela riba, deverika, babuška i poneki šaran. Grupa entuzijasta redovno poribljava jezero šaranom i deverikom, održavajući tako bogatstvo ribljeg fonda.
Nekada je pored jezera postojao hotel sa prelepim restoranom, ali je krajem devedesetih godina prošlog veka napušten i uništen. Od tada, jezero se ne održava na adekvatan način.
Do jezera se može doći Avalskim putem ili autoputem, preko isključenja kod Vrčina. Put do jezera je uzak, ali dobro obeležen.
Specijalni rezervat prirode Zasavica
Specijalni rezervat prirode Zasavica, smešten na oko sat vremena vožnje od Beograda i Novog Sada, predstavlja oazu prirodne lepote i kulturno-istorijskog nasleđa. Na svega 12 kilometara od Sremske Mitrovice, lako je dostupan prateći table sa oznakama. Nalazi se odmah na izlazu iz sela Zasavica, udaljen oko 90 km od Beograda, 70 km od Novog Sada i 356 km od Niša.
Zasavica je poznata po svojim očuvanim pejzažima, bogatstvu biljnih i životinjskih vrsta, kao i po tradicionalnom načinu života na reci. Raznovrsni pejzaži rezervata obuhvataju široke obale, vlažne livade, vodene površine i šume, nudeći posetiocima jedinstvene turističke sadržaje tokom cele godine. Tradicionalan način života na reci, prikazan kroz svakodnevni život i folklor, kao i istorijsko nasleđe koje datira iz davnina, pružaju posetiocima nezaboravne doživljaje.
U rezervatu možete uživati u rekreaciji, odmoru, plovidbi, kao i posmatranju i proučavanju prirode. Posebni edukativni programi za đake i studente omogućavaju istraživanje prirodnih vrednosti kroz jednodnevne i višednevne posete sa stručnim aktivnostima.
Zasavica je atraktivna za naučna istraživanja zbog svog bogatog biodiverziteta, prisustva endemičnih, retkih i reliktnih vrsta, te nedovoljno istraženih organizama poput insekata. Mogućnost praćenja odnosa između vrsta i interakcija biotičkih i abiotičkih faktora dodatno doprinosi njenoj vrednosti za istraživače.
Ljubitelji sportskog ribolova mogu uživati u pecanju na uređenim mestima, sa mogućnošću ulova divljeg šarana, štuke ili zlatnog karaša. Za ljubitelje foto-safarija, vožnja čamcima kroz Zasavicu predstavlja posebno iskustvo, jer priroda nikada ne ostavlja ravnodušnim. Posebna atrakcija je uživanje u mačvanskoj ribi na talandari i eko hlebu.
Bela stena
Bela stena, vikend naselje smešteno na ostrvu Forkontumac na Dunavu, nalazi se na pola puta između Beograda i Pančeva. Ovo ostrvo, poznato i kao Šveb, deo je prirodnog dobra “Pančevačke ade” zajedno sa Starčevačkom adom.
Vikend naselje Bela stena nastalo je pedesetih godina dvadesetog veka. Razvijalo se kao mesto koje okuplja i Pančevce i Beograđane, ljude različitih mentaliteta, ali s zajedničkom ljubavlju prema divljoj prirodi i Dunavu. Uprkos nedostatku struje, pijaće vode i kanalizacije, “starovikendaši” su i dalje verni ovom mestu.
Na ostrvu se nalaze mnoge vikendice, a vikendaši su kroz godine dobijali dozvole za seču drveća kako bi napravili prostor za svoje kućice i okućnice. Plaćaju porez koji se obračunava na osnovu površine i broja stabala koja bi mogla da rastu na toj površini. Šumarsko gazdinstvo redovno obilazi vikendice, održava puteve i brine o redu i miru.
Bela stena je poznata po svojoj čuvenoj peščanoj plaži na špicu ostrva, okrenutoj prema Beogradu. Ovde ljudi uživaju u sunčanju, kupanju, vožnji čamcima, pecanju, pripremanju riblje čorbe i prženju ribe. Mnogi kampuju, a neki ostaju i tokom zime. Ostrvo je popularno među parovima zbog privatnosti koju pruža, a ambijent podseća na hipi-komunu. Takođe, na ostrvu su izgrađeni i neki restorani.
Svake tri do četiri godine, Dunav poplavi celo ostrvo i sve vikendice. Kada se voda povuče, vikendaši se odmah angažuju na čišćenju peska i blata, krečenju i popravljanju štete. Tokom jula i avgusta, Bela stena privlači nekoliko hiljada eko-turista i kupača, iako su Ada Međica, Ada Ciganlija i Lido popularniji.
Ako dolazite iz Beograda, pređite Pančevački most i skrenite desno pre Pančeva, u blizini restorana „Mali raj“. Zemljani put vodi do čamdžija koji voze do Bele stene. Do ostrva se takođe može doći i iz marine „Višnjica“.
Mali Dunav
Mali Dunav je skriveni raj prirode i obrazovanja, smešten na samo 12 kilometara od centra Beograda i stiže za svega nekoliko minuta vožnje iz Kaluđerice. Ovo turističko-ogledno dobro Poljoprivrednog fakulteta u Zemunu otvorilo je svoja vrata za posetioce, naročito za decu, pružajući jedinstvenu priliku za upoznavanje sa vodenim ekosistemima.
Mali Dunav predstavlja rečni tok – živu maketu reke Dunav, dužine preko 1000 metara, nastalu u koritu bivšeg zagađenog potoka Šugavac. Voda u Malom Dunavu potiče iz izdani i crpi se sa dubine od preko 120 metara, nakon čega “izvire” na napravljenom “vrelu” Malog Dunava, po uzoru na izvor reke Dunav u Švarcvaldu.
Centar je podeljen na nekoliko delova:
- Gornji deo: Prostire se na levoj i desnoj šumovitoj obali gornjeg toka Malog Dunava, poznat kao „Mala Podunavska divljina“. Ova oblast zahvata površinu od oko 6 hektara i predstavlja netaknutu prirodnu oazu.
- Srednji deo: Protiče kroz središte Oglednog dobra Radmilovac. Na desnoj obali nalazi se podrum vina i jakih pića, degustaciona sala gde se mogu probati studentska i rektorska vina, pekmez od paradajza, ceđeni sokovi, i sezonsko voće. Leva obala je poznata kao Medna dolina, gde pčele proizvode kvalitetan med.
- Donji deo: Ovo je središnji deo Centra „Mali Dunav“, koji se prostire na 5,5 hektara i otvoren je za posetioce. Ovaj deo obuhvata poligon za obrazovanje mladih, istraživanja, kao i maštovito igralište za decu.
Centar se može posetiti svakog dana od 20. aprila do početka novembra, u zavisnosti od vremenskih uslova. Radno vreme je od 8h do 16h radnim danima, i od 8h do 18h vikendom. Za grupne posete je neophodna prethodna najava, dok su porodične i pojedinačne posete moguće svakog dana.
Belocrkvanska jezera
Belocrkvanska jezera se nalaze jugozapadno od grada Bele Crkve, prostirući se na ukupnoj površini od 150 hektara. Nastala su eksploatacijom šljunka iz Panonskog basena za industrijske svrhe, ali danas predstavljaju najznačajnije prirodno bogatstvo ovog područja sa aspekta turizma.
Jezera karakteriše kristalno čista voda koja im daje proziran ton, a obale su šljunkovite i peščane, idealne za rekreaciju i izlete. Sa sedam većih jezera i više manjih, svako jezero nosi svoju jedinstvenu priču i privlačnost.
Gradsko jezero: Najbliže gradu, Gradsko jezero je prvo nastalo i okruženo je vikend naseljima, kampovima, restoranima i skakaonicama. Sadrži uređeno kamp-naselje i restorane, a omiljeno je mesto za rekreaciju tokom cele godine.
Vračevgajsko jezero: Ovo jezero takođe ima uređeno kamp-naselje koje može primiti oko 200 turista, pružajući mirno okruženje za odmor i uživanje u prirodi.
Šaransko jezero, Šljunkara, Novo jezero i Malo jezero: Svako od ovih jezera nudi jedinstvene pejzaže i prirodne atrakcije, ali su još uvek nedovoljno iskorišćena za turizam.
Eksploatacija šljunka na ovom području započela je još 1904. godine, a kroz istoriju je služio za izgradnju nasipa, puteva i drugih građevinskih potreba. Danas, jezera su više od industrijskog resursa – postala su centar za rekreativne aktivnosti i turističke manifestacije.
Belocrkvanska jezera su domaćin brojnih sportskih aktivnosti, uključujući Vaterpolo klub „Jezero“ iz Bele Crkve. Sa dugom tradicijom i ograđenim delom jezera poznatim kao „Bazen“, klub je aktivan tokom cele godine sa školama plivanja i vaterpola. Leti se organizuju i škole ronjenja i jedrenja.
Jezera su bogata ribom poput amura, smuđa, štuke, šarana i soma, čineći ih idealnim za ribolovne entuzijaste. Manifestacija „Lov na soma kapitalca“, koja se održava na Gradskom jezeru od 1988. godine, privlači ribolovce iz celog regiona. Uz ribolovna takmičenja, posetioci mogu uživati u kulinarskim specijalitetima i kulturno-umetničkim programima.
Etno selo Babina reka
Etno selo Babina Reka nalazi se na porodičnom imanju porodice Živković u selu Trbušnica, opština Lazarevac. Ovo pitoreskno mesto započelo je sa radom 2010. godine, nakon desetogodišnje izgradnje i priprema prema ideji vlasnika Slaviše Živkovića. Smestilo se na površini od jednog hektara, udaljeno 12km od Lazarevca i 20km od Aranđelovca.
U etno selu Babina Reka možete uživati u autentičnoj nacionalnoj kuhinji koju serviraju u nekoliko restorana, okruženim jedinstvenim baštama obogaćenim skulpturama, fontanama i elementima etno nasleđa. Takođe, na raspolaganju su i bungalovi za goste koji žele da odsednu i uživaju u prirodnom okruženju.
Za ljubitelje aktivnog odmora, etno selo nudi sportske terene i jezero kroz koje protiče potok Babina Reka, idealno za ribolov. Dvorište je ukrašeno mermernim skulpturama Bogosava Živkovića, dodajući poseban umetnički pečat ovom mestu.
U budućnosti, planirano je proširenje smeštajnih kapaciteta i izgradnja “Velikog zavičajnog muzeja”, koji će dodatno obogatiti turističku ponudu etno sela Babina Reka.
Zornića kuća
Zornića kuća je etno domaćinstvo u selu Baćevac kod Barajeva, proteže se na tri hektara šumadijskog krajolika okruženog hrastovom, cerovom i bagremovom šumom između Kosmaja i Lipovačke šume.
Restoran se nalazi u staroj zgradi stara sto godina, dok su oko kuće i u šumi uređene prostrane bašte za sjedenje. Gosti mogu uživati u atmosferi prošlih vremena s ćilimima razbacanim po livadama nakon obroka, dok se pripremaju tradicionalna jela u staroj pekari, zemljanim loncima i sačevima.
Cilj domaćina je dočarati posetiocima način života u starom srpskom domaćinstvu, pružajući nacionalna i tradicionalna jela kao što su razni sirevi, ručno mešene pite, domaći ajvar, kao i specijaliteti poput janije, piletine na barajevski način, carske piletine i vrhunskog roštilja s ćevapima na koje posebno ponosni.
Zornića Konaci su posebna atrakcija domaćinstva, kombinujući moderni izgled s elementima prošlosti uz visok nivo funkcionalnosti i udobnosti.
Sobe su opremljene modernim kupatilima s tuš kabinom i svom potrebnom kozmetikom, kablovskim programom i besplatnim bežičnim internetom. Sve sobe, uključujući tri dvokrevetne, osam bračnih soba i jedan apartman, izrađene su od prirodnih materijala poput drveta, kamena i cigle, s prirodnim bojama i punim drvenim nameštajem.
U sklopu konaka se nalazi recepcija s kafeom, bašta i moderno opremljena konferencijska sala za 25 osoba.
Kamp Zornića kuće, otvoren već četiri godine, nudi dvadesetak parking parcela s tuševima, priključcima za struju i vodu, čistim toaletima, hemijskim toaletom, vatrom za roštilj i pranjem veša, sve to na raspolaganju gostima.
Posebno privlačne aktivnosti za porodice uključuju lutkarske predstave, nastupe klovnova i pantomimičara za decu, sadnju drveća, koncerte, folklorne priredbe, igraonice na otvorenom, mini-zoo vrt, igre u prirodi, odbojku, mini fudbal, školu jahanja, etno takmičenja i degustacije rakija i vina.
Planina Kosmaj
Planina Kosmaj se nalazi na manje od sat vreme͏na vožnje ͏od Beograda i zauzima poziciju druge najniže planine u Srbi͏ji. Putovanje pruža priliku da se vide dva manastira koji imaj͏u mnogo ku͏ltu͏re i prošlost͏i: manastir͏ Tresi͏je, pos͏ve͏ćen Saboru Svetih ͏Arh͏angela i ma͏nastir Pavlovac koji͏ pot͏iču iz 15. veka.
Pešačka staza sa st͏epenicama se penje do vrha Mali Vis, iako se do ͏njega može i vo͏ziti.͏ Šetnja stazom vam omogućava da zaista osetite prirodno okruženje Kosmaja. Spome͏n-obe͏ležj͏e borcima kosmajske ͏jedinice ͏koji su se borili͏ u Drugom svetskom ratu visoko ͏se nalazi na vrhu planine, podignut͏o j͏e davne 197͏1. g͏odine u znak sećanja ͏na p͏oginu͏le.
Vidikov͏ac Kosmaj ističe s͏e svojim šarmom,͏ jer je u suštini drvena kula sa koj͏e se pruža i͏mpresivan pogled na Šumadiju.͏ ͏Postoji obaveštenje͏ neposredno pre ͏nego što uđete u toranj koje upoz͏orava ͏posetioce; kaže da je vaš usp͏on isključivo na vaš rizik, posebno zbog drvenih stepenica. Ned͏aleko od ovog vidikovca nalazi s͏e jednostavnija počas͏t – kosturnica na Belom Kamenu posvećena palim borci͏ma Timočke divizije koji su položili život͏e ͏tokom odbrane Beo͏grada 1914. godine.
Smederevska tvrđava
Smederevski dvorac je podigao despot Đurađ Branković, rođak despota Stefana Lazarovića, kao administrativni, vojni, privredni, kulturni i crkveni centar Despotovine u Srbiji. Gradnja je nastavljena od 1428. godine. do 1439 godine Smešten na ušću reke Jesave u Dunav, zamak se prostire na površini od 11 hektara i podseća na neobičan trougao, koji se sastoji iz dva dela: Velikog grada i Malog grada.
Mali grad je prvi izgrađen, a u njemu je bila rezidencija despota Đurđa, zgrada za porodicu, pratnju i stražu, kao i biblioteka i kovnica novca. Najreprezentativniji deo malog grada bila je velika prijemna sala – Sala Magna Audientia, ukrašena sa tri gotička i jednom romaničkom baforom – rezbarenim prozorima, koja je jedinstven primer srednjovekovne gradske arhitekture u Srbiji.
Po završetku gradnje manjeg grada, oko 1439. godine podignuta je glavna smederevska tvrđava. godine Ovaj deo zamka obuhvata dodatnih 19 kula, bedem i jarak ukopan u zemlju koji povezuje reke Dunav i Ješavu, tako da je zamak okružen vodom i smatra se zamkom vodenog tipa. U velikom gradu su formirani vojni logori i tamo su živeli lokalni stanovnici.
Godine 1459. Turci su zauzeli grad Sumadiru. To je istovremeno godina u kojoj je i srednjovekovna srpska država izgubila samostalnost.
Smederevsko selo zamka je otvoreno za posetioce svakog dana od 08:00 do 20:00 časova u sezoni i od 08:00 do 17:00 časova van sezone.
Ulaz za pojedince je 250 dinara (za penzionere, studente i učenike je 150 dinara). Za decu do 7 godina u pratnji roditelja ulaz je besplatan. Postoje opcije i zakupa turističkih vodiča po izboru.
Ispred tvrđave je veliki parking – III zona. Parking možete platiti sa mobilnog telefona slanjem SMS-a na 8663 (35,00 dinara po satu) ili za jednodnevnu kartu na 8664 (170 dinara – po danu).
Ranč Sava
Ranč Sava, smešten nadomak Beograda na obali reke Save, od 2016. godine predstavlja oazu mira i sinonim za hedonizam. Ovaj kompleks je započeo svoju priču 2011. godine s ciljem stvaranja malog kutka za okupljanje porodice i prijatelja, a ubrzo se razvio u autentično mesto za sve ljubitelje dobre hrane i reke.
Restoran se može pohvaliti jednom od najlepših bašta, koja osim prijatne prirodne hladovine nudi i savršen pogled na reku. Bilo da poželite da u prijatnoj atmosferi popijete svoju prvu jutarnju kafu, ručate s prijateljima nešto iz menija internacionalne kuhinje ili obeležite najznačajnije životne trenutke, Ranč Sava je idealno mesto.
Danas, kompleks Ranč Sava obuhvata restoran sa internacionalnom kuhinjom, pružajući gastronomski užitak za sve gurmane. Restoran poseduje dve sale namenjene organizaciji različitih svečanosti: venčanja, krštenja, rođendana, korporativnih proslava i porodičnih ručkova. Sve to je smešteno u prirodnom okruženju na obali Save.
Do restorana se može doći i sa vode i sa kopna, jer Ranč Sava poseduje obezbeđen parking za vozila, kao i marinu za bezbedan prilaz ljubitelja reke. Osim restorana, kompleks nudi sadržaje za decu, što ga čini idealnim mestom za porodična okupljanja.
Vizija Ranča Sava je da, osluškujući želje posetilaca, kontinuirano razvija potencijal ovog mesta, s ciljem da zadovoljstvo gostiju uvek bude na prvom mestu. Ljubazno osoblje restorana dočekuje goste s osmehom, stvarajući atmosferu kojoj se posetioci uvek rado vraćaju. Posetite Ranč Sava i uživajte svim čulima – sigurni smo da se nećete razočarati i da će ovo postati jedno od vaših omiljenih mesta.
Krčedinska ada
Krčedinska ada je rečno ostrvo na Dunavu, smešteno u opštini Inđija. Ostrvo je nastalo pomeranjem toka Dunava na jug, pri čemu je presecajući svoj meandar stvorio ostrvo. Deo je zaštićenog prirodnog područja SRP „Koviljsko-petrovaradinski rit“. Površina Krčedinske ade iznosi 8,8 km², što je čini jednom od najvećih dunavskih ada od ušća Drave do ušća Tise u Dunav.
Krčedinska ada je poznata po velikom broju domaćih životinja koje žive slobodno u prirodnom okruženju. Na ostrvu se nalaze konji, magarci, mangulice, krave, ovce, ptice, kao i autohtona vrsta podolskog govečeta, koja se ovde uzgaja radi očuvanja genetskih resursa.
Životinje pripadaju meštanima iz okoline i tokom godine se vraćaju svojim domovima, zavisno od vremenskih uslova i visine vodostaja. Krajem jeseni, meštani sa svojim psima vraćaju magarce u staje, dok se krave obično same vraćaju kućama u susedno selo Gardinovce. Kada poraste vodostaj, na ostrvu ostaju samo kokoške koje prezimljavaju na drveću.
Gardinovački rukavac vodi do mreže drugih rukavaca i bara, okružujući ostrvo sa severne strane i dodatno doprinosi njegovoj atraktivnosti. Ostrvo je slobodno za posete i dostupno čamcem.
Ukoliko nemate svoj čamac, možete ga iznajmiti u restoranu „Sidro“, a plovidba do ostrva traje oko dvadesetak minuta. Ulaz na ostrvo je besplatan i ono nije ničije vlasništvo.
Ako planirate posetu u jutarnjim satima, ponesite rezervnu garderobu zbog vlažne trave, kao i duks ili nešto sa kapuljačom zbog vetra. Na ostrvu nema prodavnica ni izvora sa vodom, pa je preporučljivo poneti sve što vam je potrebno. Životinje na ostrvu su druželjubive i pitome, pa možete poneti poslastice poput šargarepe, krušaka ili kockica šećera.
Do Krčedinske ade se stiže za otprilike sat vremena vožnje iz Beograda. Nalazi se u rukavcu naspram Krčedina, a do ostrva je najlakše doći čamcem iz ovog sela. Mnogi stanovnici Krčedina prevoze turiste na Krčedinsku adu, a postoje i organizovani izleti.
Prirodnjački centar Svilajnac
Prirodnjački centar Srbije Svilajnac je naučno-obrazovna institucija i muzej posvećen naučnom turizmu. Nalazi se pored regionalnog puta Markovac—Svilajnac—Despotovac, u neposrednoj blizini kompleksa Sportsko-turističkog centra, na 6 kilometara od međunarodnog puta E75, i na 110 kilometara od Beograda.
Izgradnja Prirodnjačkog centra je započeta 29. juna 2010. godine, a otvoren je 29. juna 2015. godine. Muzej se prostire na površini od 3.000 kvadratnih metara:
- Geološki vremeplov: Ova izložba predstavlja nastanak planete Zemlje i njen razvoj kroz različite epohe, od Velikog praska do postanka čoveka.
- Svet dinosaurusa: Paleontološka postavka smeštena u centralnom delu zgrade, sa sedam skeleta različitih vrsta dinosaurusa u prirodnoj veličini, iz perioda mezozoika. Replike su napravljene prema originalnim fosilima do kojih je nauka došla.
- Svet minerala i stena: Izložba sa mineralima i stenama od kojih je izgrađena planeta. Poseduje zbirku retkih minerala, uključujući jadarit, jedinstveni mineral pronađen samo u Srbiji, koji odgovara kriptonitu iz Supermenovih stripova. Najatraktivniji eksponati uključuju ametist iz Brazila i 90 centimetara visoku geodu.
- Biodiverzitet Srbije: Prikazuje bogatstvo flore i faune Srbije, sa originalnim vrstama predstavljenim u karakterističnim situacijama kroz sva četiri godišnja doba i različite delove dana.
Pored izložbenog prostora, objekat sadrži učionice za istraživački rad, multimedijalnu salu sa 3D bioskopom sa 60 mesta, i zabavni park na 15.000 kvadratnih metara namenjen najmlađima.
Zabavni park nosi naziv “Dinosville” i sastoji se od:
- Dino park: Zauzima najveći deo parka i sadrži 20 replika dinosaurusa u prirodnoj veličini, uključujući repliku diplodokusa visine 11 metara i dužine 20 metara.
- Šetnja kroz vulkan: Staza vodi kroz model vulkana visok 10 metara, u koji posetioci mogu da uđu i istraže magmatske aktivnosti. Oko vulkana se nalazi zelena površina sa minijaturnim jezerom.
- Igra i opuštanje: Na obodu parka se nalazi restoran i igraonice gde deca mogu preuzeti ulogu istraživača i naučnika kroz igru. Tu je i suvenirnica sa tematikom parka.
Arheološki park Viminacijum
Arheološki park Viminacijum zvanično je otvoren 5. oktobra 2006. godine i predstavlja značajan turistički i istraživački centar. Na lokalitetu su obezbeđeni voda, struja, dvadesetčetvoročasovna čuvarska služba i video nadzor.
Sedam objekata otvorenih za posetioce uključuju:
- Severna Glavna kapija legijskog logora (Porta praetoria)
- Rimske terme
- Rimski amfiteatar
- Mauzolej rimski imperator Hostilijan
- Mamut park
- Domvs Scientiarvm Viminacium
- Zanatski centar sa pećima za proizvodnju keramike i opeke
Promocija Viminacijuma uključuje turističku signalizaciju i saradnju sa evropskim brodarima. Park je deo biciklističke rute Atlantik – Crno more i nudi materijale na više jezika. Godišnje se održavaju brojni stručni i naučni skupovi, uključujući međunarodne simpozijume o arheologiji i kulturnom nasleđu.
Svečanosti i koncerti su redovna dešavanja u parku. Značajni događaji uključuju koncerte grupe “Van Gogh”, operske dive Eme Šaplen i festival vina, ribe i tamburaša. Takođe, povodom 1700 godina od Milanskog edikta, održana je izložba i opera Aida.
Radno vreme parka varira tokom godine, ali je otvoren svakodnevno osim 1. januara. Poseta je moguća isključivo sa vodičem, a tura uključuje obilazak carski mauzolej, terme, amfiteatar, mamut park i naučno istraživački centar.
Cene ulaznica kreću se od 550 do 770 dinara, a deca do 10 godina ulaze besplatno uz pratnju roditelja. Park nudi vozić tokom letnjih meseci za obilazak, ali se posetioci mogu prevoziti i sopstvenim prevozom.
Viminacijum je pristupačan automobilom, autobusom do Požarevca ili brodom do pristaništa na Dunavu. Na lokalitetu su dostupni toaleti, taverna sa pićima i rimski specijaliteti, suvenirnica i besplatan parking. Obilasci se održavaju svakog sata, a rezervacije za grupne posete su obavezne.
Krupajsko vrelo
Priča se da se u zlatnoj pećini na Homoljskim planinama nalazi blago za kojim meštani još uvek traže. Iako je nejasno da li je neko zaista naišao na ovaj misteriozni plen, pravi dragulj ovog kraja je definitivno Krupajsko izvor.
U Homoljskom kraju postoje dva hladna kraška izvora – izvor Mlave kod Žagubice i Krupajsko izvorište između sela Milanovac i Krupaj. Krupajsko izvorište, okruženo bujnom šumom i u podnožju Beljanice, ima zadivljujuću mešavinu zelenila i plave boje. Jezero je dugačko oko 40 metara i široko 17 metara.
Izgradnjom brane za potrebe mlina, koji i danas radi, potopljen je prvobitni izvor. U blizini vrela nalazi se izvor vode sa temperaturom od 26 °C, a oba izvora su proglašena spomenicima prirode od nacionalnog značaja.
Krupajsko vrelo se nalazi u istočnoj Srbiji, između sela Krupaja i Milanovac, udaljeno oko 160 km od Beograda. Autoputem ka Požarevcu, preko Svilajnca i Despotovca stižete do vrela. Put vodi pored manastira Manasija, značajne građevine Moravske škole (stil), koju je podigao despot Stefan Lazarević. Manastir je opasan zidinama sa 11 kula i ovde se nalaze mošti despota Stefana.
Moravski konaci
Etno selo „Moravski konaci” je etno-selo u Velikoj Plani, na putu ka selu Donja Livadica, dva kilometra od centra grada. Izgrađeno sredinom decembra 2007. godine, kompleks je u početku sadržao jedno veštačko jezero i nekoliko bungalova.
Vremenom se proširio i danas se sastoji od dva dela. Prvi deo etno-turističke celine obuhvata apartmansko naselje – brvnare sagrađene od originalnih starih kuća prikupljanih na terenu i obnovljenih po autentičnoj arhitekturi srpskih sela.
Za turiste koji vole spoj etno kulture i savremenog komfora, Moravski konaci su savršena destinacija. Ovaj kompleks se nalazi u naselju sačinjenom od autohtonih starih kuća, sa restoranom domaće kuhinje i crkvom u blizini.
Posebna pogodnost je obližnje jezero sa devet međusobno povezanih ostrva. Duž obale jezera postoji kamena staza sa klupama za odmor, dok lokalna gostionica nudi wellness i spa tretmane. Pri povratku, gosti mogu da svrate do Avalskog tornja ili posete arheološki lokalitet u Vinči. Rastojanje od Beograda je 90 kilometara.
Kompleks poseduje veštačko jezero koje je pogodno za sportski ribolov, mini zoološki vrt i ergelu sa konjima. Pored jezera, postoji i akva park, što dodatno obogaćuje sportsko-rekreativne mogućnosti turističkog kompleksa.
Fruška gora
Fruška Gora je planina u Vojvodini, Srbija, blizu Novog Sada, poznata po svojim prirodnim lepotama, bogatoj istoriji i kulturnom nasleđu. Sa preko 16 manastira, često je nazivaju “srpska Sveta Gora”. Ova regija nudi raznovrsne aktivnosti za sve turiste, od planinarenja i biciklizma do degustacije vina i obilaska znamenitosti. Upoznajte neka od najinteresantnijih mesta na Fruškoj Gori:
Fruška gora je bogata mnogobrojnim jezerima poput: Moharač, Ledničko jezero, Sot, Dobrodol, Šelevrenac, Beli kamen, Bruje, Čalmansko jezero, Pavlovačko jezero (Jezero Kudoš), Šatrinačko jezero, Ljukovsko jezero, Borkovačko jezero, Vranjaš, Popovičko jezero, Bingulsko jezero, Kapavica.
Takođe ova planina nudi veliki broj izletišta kao što su: Iriški venac, Gorski Smeško, Zmajevac, Stražilo, Andrevlje, Rohalj Baze, Popovica, Letenka. Za više podataka na temu šta videti na Fruškoj gori pročitajte naš tekst na tu temu.
-
-
-
-
-