Da li ste znali da se grad Temišvar naziva i “mali Beč”, zbog svoje arhitekture koja dosta podseća na stare delove bivše austrougarske prestonice? U svakom slučaju, ukoliko uskoro planirate izlet u Temišvar, nadamo se da će vam naš tekst poslužiti kao neki mini vodič.
Istorija grada
Grad Temišvar je osnovan 1212. godine na mestu starog rimskog zamka pod nazivom Castrum Regium Themes. Temišvar, glavni grad u zapadnoj Rumuniji, tokom godina je bio pod uticajem različitih civilizacija. Rimljani su ga koristili kao važnu tvrđavu na raskršću puteva sve dok je nisu uništili Tatari u 13. veku.
Temišvar su osvojili turski vojnici 1552. godine i ostao je pod njihovom zaštitom do 1718. godine, kada je Banat pao pod austrijsku vlast u naredna dva veka. Temišvar se vremenom razvio u važan trgovački i proizvodni centar. Turci, Austrijanci, Nemci i Srbi ostavili su svoje otiske, koji se i danas mogu videti u okolini grada. Ime је dobio po reci Tamiš, ali ćete videti da ova reka više ne protice gradom, vec cete uzivati na setalistu pored jedne druge reke, Begej.
Zbog čega se Temišvar naziva “mali Beč”?
Na mnogo načina, bogatstvo secesionističke arhitekture Temišvara donelo mu je sasvim prikladan nadimak „Mali Beč“. Ovde je secesionizam evoluirao u dvije različite arhitektonske faze.
Početna faza, koja je trajala do 1908. godine, odlikovala se vijugavim oblicima i cvjetnom ornamentikom. Druga faza, koja je trajala do Prvog svjetskog rata, predstavljala je jednostavnije, veće građevine geometrijskih oblika. U Rumuniji je secesionizam bio važna veza između vizantijske i kasnije modernističke arhitekture.
Šta posetiti u Temišvaru?
Temišvar je dosta pogodan za jednodnevne izlete iz razloga što je većina njegovih znamenitosti zapravo u obliku trgova i muzeja.
Trg pobjede (Piata Victoriei)
Neke od najatraktivnijih znamenitosti u gradu su njegove izuzetne barokne strukture, koje se mogu naći širom grada, posebno duž glavnog trga, Piata Victoriei, koji se proteže od Trga Opera (Piata Operei) do Bulevara Loga.
Visoka rumunska pravoslavna mitropolitska katedrala (Catedrala Ortodoxa Mitropolitana) na južnoj strani trga je središnja tačka. Njegovi zeleni i crveni crep raspoređeni su u mozaičkom rasporedu i izgrađeni su između 1936. i 1946. godine.
Ispred Katedrale stoji počast onima koji su poginuli tokom revolucije 1989. godine i koji su zbacili komunističku kontrolu. Temišvarski Memorijalni muzej antikomunističke revolucije (Muzeul Revoluţiei) pruža sveobuhvatan pogled na revoluciju.
Nicolas Lenau škola
Izgrađen (objekat) je 1761. godine na severnoj strani trga i u njemu se nalazilo prvo temišvarsko pozorište. Na zapadnoj strani trga su barokna Srpska pravoslavna katedrala (Biserica Orthodoxa Sarba), podignuta 1745-48. godine, i kovnica zeleno-beli srpski episkopski konak (Vicariatul Ortodox Sarb), sa svojim kitnjastim ukrasima. Katedrala je otvorena svakog dana od 7 do 18 sati
Katedrala
Istočna strana trga podignuta je između 1736. i 1754. po projektu Fishera von Erlacha i dobar je primjer bečkog baroknog stila. Michael Angelo Unterberger, direktor bečke Akademije likovnih umjetnosti, završio je glavnu oltarnu sliku. Južnom stranom trga dominira spektakularna barokna palača iz 18. stoljeća (Palatul Vechii Prefecturi).
Nekada je to bila guvernerova vila, a trenutno se u njoj nalazi Muzej likovnih umjetnosti. Obimna zbirka slika njemačkih, flamanskih i talijanskih umetnika jedan je od vrhunaca muzeja. Scont Bank se nalazi na severozapadnom uglu Piata Unirii (Banca de Scont).
Trg Slobode
Trg Slobode (Piata Libertatii) je još jedan značajan otvoreni prostor u gradu koj prikazuje secesionističku arhitekturu. Banat je bio pod Turskom upravom od 1552. do 1716. godine, kada je austrijsko-habzburški princ Eugen de Savojski preuzeo Temišvar. U to vrijeme izgrađeni su bastion u obliku sedam zvijezda i kapije-kule, a močvare koje okružuju grad isušio je novi habsburški guverner, general Mercy.
Nastavite duž Ul. Lucijana Blage do dvorca Huniade iz 14. stoljeća (Catelul Huniade). Izgrađen za vrijeme vladavine Carola Roberta, princa Anžujskog, završio ga je Iancu od Hundeoare, a renoviran od strane Habsburgovaca u 18. vijeku.
Stambeni deo grada
Stambena područja Josefin, Elisabetin i Fabric nalaze se južno i istočno od Bega kanala i pravi su dragulji Jugendstil, ili art nouveau, arhitekture koja je nastala uglavnom krajem devetnaestog stoljeća.
Skromni stambeni trg Trg Pleven, južno od Bega kanala, okružen je izuzetnim primjercima secesionističke arhitekture iz prve faze, poput Gemeinhardtove Paunove kuće (Casa cu Pauni), završene 1905. godine.
Fasade su ukrašene mnoštvom tradicionalnih simbola, uključujući paunove, labudove, sove i veverice, kao i vijugave vinove loze i floru. Tema se prenosi na zgrade koje se nalaze u nizu Splaiul Tudor Vladimirescu, koji prati južnu obalu Bege i, u manjoj mjeri, okružuje susjedne Piata Maria i Bulevardul 16. decembra 1989. Posetioci imaju mogućnost da prošetaju kejom, koji zaista može biti jedno lepo turističko iskustvo.
Muzeji
Temišvar poseduje nekoliko muzeja za koje smatramo da ih je vredno posetiti, pogotovo ako dolazite iz Srbije. Lista muzeja/kolekcija u Temišvaru:
- Muzej sela Banat
- Umetnički muzej Temišvar
- “Museum of the Communist Consumer”
- Narodni muzej Banata
Ukoliko vas zanimaju turističke destinacije van okvira država bivše Jugoslavije, savetujemo vam da pogledate našu sekciju “inostranstvo” za još tekstova.