Čudni smo mi ljudi, zavadimo se pa mirimo, rušimo pa gradimo. Andrićgrad je deo grada Višegrada, vrsta etno-sela i kulturni centar, nastao kao proizvod inspiracije Andrićevog romana “Na Drini Ćuprija“.
Glavni tvorac ovog kulturnog mesta je poznati režiser Emir Kusturica. U arhitektonskom pogledu sam grad je mešavina različitih epoha i stilova koji su se smenjivali kroz istoriju ovog područija: vizantijski stil, otomanski period, renesansa, klasicizam.
„Na ulazu se karavan saraj susreće sa vizantijskim dvorom, a u nastavku će biti ono što je mogla da izgradi Austrija, a nije, kao što i otomanska imperija nije izgradila ono što je trebala da izgradi. Na kraju, prema glavnom trgu, koji je neka vrsta klasicizma, koji je trebao nastati za vreme kraljevine između dva svjetska rata, razvijaće se ulica sa dijelovima renesanse, koje je mogla napraviti Austrija” – Prof. Emir Kusturica
Istorija
Tokom Prvog i Drugog svetskog rata, ovaj grad je pretrpeo mnoga oštećenja, većina objekata je bila značajno oštećena, pa tako i višegradska ćuprija. Ona je zbog svog položaja često bila meta osvajača, a baš na tom mestu dešavale su se ogromne tragedije.
Svi znamo za Andrićevo delo “Na Drini Ćuprija“. To je roman koji pripoveda o izgradnji mosta preko Drine, u gradu Višegradu. Po naređenju Mehmed paše Sokolovića gradi se most dug 179,5 metara. Uprkos mnogim oštećenjima i rušenju, most je potpuno rekonstruisan i biva najznačajniji nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.
Građen je od kamena, sedre, odnosno bigra, koji je dovežen iz Višegradske banje. Na sredini mosta se nekada nalazila kućica sa drvenom kapijom i mostovskom stražom, pa je zbog toga ovaj deo mosta nazvan kapija. Iako je most preživeo više ratova, između ostalog i poslednji u Bosni, možda neće preživeti mirna vremena. Nalazi se na listi 100 najugroženijih mesta.
Dve hidroelektrane koje se nalaze u blizini su podigle nivo vode na Drini i dosta oštetile donji deo mosta. Most Mehmed Paše Sokolovića je pod zaštitom UNESCO-a.
Turizam
Ova zanimljiva tvorevina Emira Kusturice postala je turistička atrakcija i pre nego što je zvanično otvorena na Vidovdan 2014. godine. Ona promoviše turizam, umetnost i kulturu.
Tokom šetnje ovim gradom možete se vratiti u prošlost koja spaja dva perioda – fragmente renesanse sa otomanskim periodom i Vizantijom. Andrićgrad se nalazi između dve reke- Drine i Rzave. Već na samom ulazu ćete biti iznenađeni njegovom veličinom.
U gradu postoje više od pedeset objekata. U poseti ovom kulturnom gradu videćete gradsko pozorište, gradsku upravu moderni bioskop,Akademiju lepih umetnosti,zgradu Andrićeve gimnazije i druge kulturno-umetničke tvorevine. Tu su takođe i nekoliko restorana,pivnica, knjižara, pekara, picerija, hostela i tako dalje.
U toku posete obavezno obiđite i crkvu Svetog cara Lazara i Svetih srpskih velikomučenika. To je modifikovana replika srednjevekovnog manastira Visoki dečani. Takođe, pored različitih znamenitnosti, grad nudi široku ponudu odličnih kolača, kvalitetne hrane za sve gurmane, kao i lokala za večernji izlazak.
U gradu postoje dva trga – Trg Nikole Tesle, na kome se nalazi raskošan spomenik nobelovcu u čiju čast je ovaj grad podignut, i Trg Petra Petrovića Njegoša, kao i njegov spomenik. Andrićev spomenik je visok 2,4m i otkriven je na Vidovdan 2012. godine.
On je nastao kao reakcija rušenja biste Ive Andrića, kada su prvog jula 1991. godine macolama srušila petorica muslimanskih ekstremista, predvođena Muratom Šabanovićem, a zatim je bacili u Drinu. Njegošev spomenik se nalazi ispred crkve svetog cara Lazara, čuvajući leđa Ivi Andriću. Njega je 29. novembra 2013. godine na svoj rođendan pronašao Matija Bećković.
Na postamentu spomenika piše “Tragičnom junaku kosovske misli” . Od izuzetne važnosti je Andrićev institut, posvećen društvenim naukama i knjiženosti, čiji je direktor Emir Kusturica.
Adrićev institut
Ovaj elitni institut društvenih nauka, umetnosti i književnosti nalazi se otvoren je 28. juna 2013. godine. U okviru instituta nalaze se odeljenja za istoriju, književnost, film, medije i orijentalistiku.
U institutu se takođe nalazi Andrićeva biblioteka koja broji preko 8000 jedinica građe. Ona je namenjena studentima, naučnim radnicima, profesorima Internacionalne akademije umetnosti i istraživačima iz oblasti književnosti, filma i istorije.
U njoj se nalazi literatura na različitim jezicima, kao što su srpski, engleski, španski, kineski, japanski, italijanski, nemački i tako dalje. Biblioteka poseduje internet, nekoliko računara i 15 čitalačkih mesta .
Knižara Ili-ili
Zanimljivo, neobično ime, ali i ponuda ambijenta. Naime, knjižara u ponudi ima razne vrste knjiga i vina. Prvo što bi vam palo na pamet je da se upravo zbog toga i naziva tako, birajte ili knjigu ili vino.
Naravno, to nije tačno. Knjižara je dobila ime po omiljenoj knjizi Ive Andrića koju je napisao danski teolog, pesnik i filozof, Soren Kjerkegor. Pored velikog izbora knjiga, tu je i vino manastira Tvrdoš i vinarije Vukoje iz Hercegovine, ali i veliki izbor rakija.
Andrićgrad je zaista fantastično osmišljen, realizovan i danas je veoma cenjen i posećivan od strane raznih turista. Mnogi ljudi kažu da tokom šetnje osećaju kao da se nalaze na nekom svetom mestu.
Sa moje tačke gledišta, i jeste sveto mesto. Višegrad je u vreme Drugog svetskog rata često bio meta napada, pogotovo most ili ćuprija, koja je bila veoma značajna zbog svog geografskog položaja, a i bila je jedini most u okolini.
Andrićgrad ga upotpunjuje i apsolutno uspeva da ostvari sve ono zbog čega je i stvoren, da spoji neizmirene istorijske periode na ovim prostorima, promoviše turizam, umetnost i kulturu, širi jednakost među ljudima, pismenost i plemenitost, spaja narode, regione i svet.
Ovaj kameni srednjevekovni grad će vas vratiti u prošlost, uživaćete u njegovoj lepoti i miru i sigurno ćete poželeti da mu se vratite još poneki put.
Ako tražite i istražujete turističke destinacije gde bi ste potencijalno mogli da provedete vaš odmor, savetujem vam da pročitate i naše ostale tekstove na turizam.org
Video
Kako bi ste dobili jasniju sliku o lepoti ovog mesta, ne bi bilo loše pogledati navedeni prilog: