Brestovačka banja je poznata banja u istočnoj Srbiji smeštena blizu sela Brestovac kod Bora, na nadmorskoj visini od 385 metara. Okružena bujnim šumama koje zauzimaju oko 90 hektara, banja je bogata termomineralnim izvorima s vodom temperature od 32 do 40 °C, koja se koristi u lečenju različitih zdravstvenih stanja.
Voda sadrži brojne minerale poput kalijuma, kalcijuma, natrijuma, magnezijuma, i joda. Klima je umereno-kontinentalna, a banja je poznata po istorijskim objektima kao što je konak Kneza Miloša iz 1837. godine i restaurirani turski hamam. Svake godine u avgustu održava se manifestacija “Dani Brestovačke banje.”
Brestovačka banja – istorija
Brestovačka Banja je jedno od najstarijih lečilišta u Srbiji, sa bogatom istorijom koja seže do Vizantijskog i Rimskog perioda. U srednjem veku, Turci su koristili banju kao ilidžu, što svedoči o njenoj važnosti kroz vekove.
U 19. veku, postaje popularna među srpskim plemstvom, posebno knezom Milošem Obrenovićem, koji je između 1835. i 1837. godine izgradio konak u banji. Ovaj konak je postao centar banjskog života, a Miloš je ovde tražio lek za reumu u miru i tišini prirode.
Jedan od najpoznatijih simbola banje je “Ljubičin kamen”, stena sa zapisom o poseti kneginje Ljubice Obrenović 1834. godine. Njeno ime ostaje vezano za banju, jer je često dolazila sa sinovima, kao i mnogi članovi porodice Obrenović.
Knez Miloš je posebno cenio jednostavnost i prirodni mir banje. Njegov konak, izgrađen od hrastovine i pokriven ćeramidom, bio je skromno zdanje koje je reflektovalo njegovu ljubav prema prirodi i tišini. Konak je 1970. godine restauriran i pretvoren u muzej koji čuva uspomenu na banju iz vremena kneza Miloša.
Brestovačka Banja je i danas prepoznata po svojim lekovitim vodama koje su privlačile ljude iz svih krajeva, uključujući doktore i putnike koji su je upoređivali sa čuvenim banjama Švajcarske i Tirola.
Turizam
Turizam u Brestovačkoj Banji započeo je sa dolaskom kneza Miloša Obrenovića, koji je prepoznao njene lekovite vode i prirodne lepote. Sagradio je konak koji je služio njemu i članovima njegove porodice za odmor. Banja je postala omiljeno odredište srpske elite, privlačeći ne samo članove dinastije Obrenović, već i Karađorđeviće, koji su kasnije izgradili svoje letnjikovce i lečilišta.
Manifestacija „Dani Brestovačke banje“ u avgustu svake godine privlači posetioce iz regiona, podsećajući na kulturni i istorijski značaj ovog mesta.
Program manifestacije za ovu godinu (2024) uključuje takmičenje u pripremi tradicionalnih jela, kulturni prikaz dolaska kneza Miloša, nastupe folklornih ansambala, obilazak Lazareve pećine, i večernji koncert Dejana Petrovića i njegovog „Big benda“ .
Manifestacija obeležava 190 godina od dolaska kneza Miloša u Brestovačku banju i traje tokom celog dana sa raznovrsnim sadržajima za posetioce.
Posebno su značajni istorijski objekti u Banji poput konaka kneza Miloša, dvorca kneza Aleksandra Karađorđevića, i turskog hamama.
Sastav mineralnih voda i lečenje
Termalne vode Brestovačke banje spadaju među najlekovitije u Srbiji zbog bogatog sastava minerala i mikroelemenata. Sadrže kalijum, kalcijum, fluor, natrijum, silicijum, hlor, jod, brom, magnezijum, okside gvožđa, aluminijuma, litijuma, mangan, cink, rubidijum, kobalt, bakar, fosfate, kao i blago radioaktivne elemente uran, radijum i radon.
Banja ima deset termomineralnih izvora s temperaturom vode između 32 i 40 °C, čija kombinacija minerala pruža izuzetne terapijske benefite za različita zdravstvena stanja.
Njeni sumporni izvori kao i izvori sa blago oligomineralnom vodom, sa temperaturom od 20 do 41 °C, mogu se koristiti za lečenje bolesti poput: reumatskih i zapaljenskih bolesti, oboljenja nervnog sistem (centralnog i perifernog), hroničnih ženskih bolesti kao i opštih bolesti iscrpljenosti tela.