Plaošnik je arheološko i religijsko središte, smešteno na južnim padinama brda u starom delu Ohrida, nedaleko od Samuilove tvrđave. Ovaj lokalitet ima izuzetan značaj kako u istorijskom, tako i u religijskom kontekstu, a njegovi koreni sežu u rane dane hrišćanstva, dok tragovi sugerišu i mogućnost ranijih ritualnih aktivnosti.
Tokom arheoloških istraživanja otkriveni su ostaci nekoliko ranohrišćanskih bazilika, što ukazuje na značaj ovog prostora u religijskom životu antičkog i srednjovekovnog Ohrida. Posebno se ističu temelji crkve Svetog Pantelejmona, koja je povezana sa Svetim Klimentom Ohridskim, jednim od ključnih ličnosti u istoriji slovenske pismenosti i kulture.
Crkva Svetog Klimenta i Pantelejmona
Autor: Herbert Frank iz Beča , AT – Ohrid, Sveti Pantelejmon (2002) CC BY 2.0
Crkva Svetog Klimenta i Pantelejmona ističe se kao dominantan objekt na arheološkom lokalitetu Plaošnik. Svečano osveštana 11. avgusta 2002. godine, crkva nosi ime Svetog Klimenta Ohridskog, koji je prvobitno podigao hram na ovom mestu posvećen Svetom Pantelejmonu.
Stara crkva Svetog Klimenta i Pantelejmona bila je pretvorena u džamiju tokom turskog perioda, a kasnije srušena. Mošti Svetog Klimenta prenete su u crkvu Uspenja Bogorodice Perivlepte, koja je od tada nazvana po njemu. Crkva je kroz vekove pretrpela značajna oštećenja i pljačke, uključujući gubitak vrednih fresaka, ikona i drugih relikvija.
Projekat obnove crkve poveren je arhitektkinji Tanji Paskali Buntašeskoj iz Ohridskog zavoda i muzeja, dok je u njenoj izgradnji učestvovalo oko 200 stručnjaka i majstora. Radovi su finansirani uglavnom sredstvima vlade Severne Makedonije, s ukupnim budžetom od preko milion evra. Kamen temeljac postavljen je 2000. godine, a crkva je rekonstruisana prema pretpostavljenom izgledu na temelju karakteristika značajnih crkava Ohrida i njegove okoline iz istog perioda.
Posebna pažnja posvećena je grobu Svetog Klimenta, koji se nalazi u novom hramu, iznad originalne grobne konstrukcije. Grob je prekriven staklom, dok se iznad njega nalazi mermerni kovčeg, unutar kojeg je smešten relikvijar sa moštima Svetog Klimenta.
U okolini od atrakcija koje vredi posetiti nalazi se i Samuilova tvrđava . Njeni koreni sežu do antičkog grada Lihnidosa, a značajna je i tokom Samuilovog carstva, kada je Ohrid postao prestonica. Posle pada Samuilove države 1018. godine, tvrđava je prešla pod Vizantiju, Bugarsku, Srbiju, a kasnije i Osmansko carstvo. Cena karte je oko 3 evra za strance.
Kako doći do Plaošnika?
Autor: Bijonse – vlastito delo, CC BY-SA 3.0,
Plaošnik se nalazi na južnoj strani brda, svega 250 metara od Samuilove tvrđave i lako je dostupan posetiocima. Do samog lokaliteta moguće je doći automobilom, a zatim je potrebno kraće pešačenje do glavnog prostora.
Iz centra Ohrida pratite Bulevar Turistička do kružnog toka, gde treba da skrenete u ulicu Abas Emin. Nastavite vožnju tom ulicom, a potom pređite u ulicu Sveti Kiril i Metodij, koja vodi pored Samuilove tvrđave i dalje do Plaošnika.
